Դարձվածաբանական բառարանից օգտվելով` գլուխ, սիրտ, հոգի, ականջ, ձեռք բառերով գրիր երեքական դարձվածք իրենց բացատրություններով:

Գլուխ-գլուխ ազատել – մի բանից ազատվել, գլխում չտեղավորվել-ի վիճակի չլինել, գլուխ անցնել գլխավորվել

Սիրտ-սիրտ անել-քաջություն ունենալ, սիրտ դնել-նվիրել, սիրտը ահ ընկնել-վախենալ

Հոգի-հոգին ազատել-չարչարանքից, հոգեհան լինել-սաստիկ տանջվել, հոգ անել-մտածել

Ականջ-ականջ դնել-ունկն դնել, ականջ անել-լսել, ականջը բամբակ-չլսել

Ձեռք-ձեռք առնել-ծախրել, ձեռքը բարձրացնել-խփել, ձեռք բերել-մի բանի տիրապետել

2.Տրված դարձվածքները հոմանիշ բառերի և արտահայտությունների փոխարեն գրի՛ր:

Փոխ է տալիս, լավության տակից դուրս գա, գլխիդ մի փորձանք գա, ամբողջ աշխարհը, քեզնից երես դարձնեն:

Դերձակը վարսավիրի աշակերտին մի փոքր գումար է պարտքով տալիս: Սա էլ, որ երախտագիտությունը հայտնի, ասում է.

— Ընկե՛ր ջան, թե քեզ դժբախտություն լինի, կամ բոլորը, հերն ու մերդ էլ լքեն քեզ, արի, ես քո մազերը ձրի կտրեմ:

Դերձակը վարսավիրի աշակերտին մի փոքր փոխ է պարտքով տալիս: Սա էլ, որ լավության տակից դուրս գա, ասում է.

— Ընկե՛ր ջան, թե գլխիդ մի փորձանք գա, ամբողջ աշխարհը, քեզնից երես դարձնեն, արի, ես քո մազերը ձրի կտրեմ:

3.Տրված բառերը հոմանիշ դարձվածքների փոխարեն գրի՛ր:

Շնչում է, հուզվում է, արթնանում է, բարձրանում է, պարզվում է, կատարվածը, հետապնդում է:

Ծաղիկը գնում է, ի՛նչ է տեսնում. այգու մեջ մի զմրուխտ պալատ, պալատի մեջ ոսկի դագաղ, դագաղի մեջ մի ջահել, գեղեցիկ երիտասարդ, որը ոչ քնած է, ոչ մեռած, շունչը վրեն հազիվ տրփում է: Տեսնում է թե չէ, սիրտը փուլ է գալիս, էլ չի դիմանում, լաց է լինում ու կռանում է, համբուրում: Արտասուքի կաթիլներն ընկնում են երիտասարդի երեսին. երիտասարդը հանկարծ բաց է անում աչքերն ու վեր է կենում, կանգնում, ինչպես էն դրախտում բուսած սոսիներից մեկը:

Դու մի՛ ասիլ՝ հենց ինքը Արին-Արմանելին է, որ կա:

— Ո՞վ ես դու, սիրո՛ւն աղջիկ,- հարցնում է Արին-Արմանելին,- և ինչպե՞ս ընկար էս աշխարհը:

Ու Ծաղիկը կանգնում պատմում է իր գլխին եկածը, թե ինչպես ինքը գերի էր Սպիտակ դևին, որ այժմ էլ ետեիցն է ընկել ու հալածում է իրեն:

 

Ծաղիկը գնում է, ի՛նչ է տեսնում. այգու մեջ մի զմրուխտ պալատ, պալատի մեջ ոսկի դագաղ, դագաղի մեջ մի ջահել, գեղեցիկ երիտասարդ, որը ոչ քնած է, ոչ մեռած, շնչում է հազիվ տրփում է: Տեսնում է թե չէ, հուզվում է, էլ չի դիմանում, լաց է լինում ու կռանում է, համբուրում: Արտասուքի կաթիլներն ընկնում են երիտասարդի երեսին. երիտասարդը հանկարծ արթնանում է ու վեր է կենում, կանգնում, ինչպես էն դրախտում բուսած սոսիներից մեկը:

Դու մի՛ ասիլ՝ հենց ինքը Արին-Արմանելին է, որ կա:

— Ո՞վ ես դու, սիրո՛ւն աղջիկ,- հարցնում է Արին-Արմանելին,- և ինչպե՞ս ընկար էս աշխարհը:

Ու Ծաղիկը բարձրանում է պարզվում է իր գլխին կատարվածը, թե ինչպես ինքը գերի էր Սպիտակ դևին, որ հետապնդում է ու հալածում է իրեն:

1. Կատարիր միևնույն նշանով ռացիոնալ թվերի գումարում.

ա) (-3/10) + (-4/10) = -(|-3/10|+|-4/10|)=-(3/10+4/10)=-(7/10)=-7/10

բ) (+1/4) + (+2/4) =+(|+1/4|+|+2/4|)=(1/4+2/4)=3/4

գ) (-3 3/7) + (-5 3/7) =-(|-24/7|+|-38/7|)=-(24/7+38/7)=-62/7

դ) (+9 1/5) + (+5 1/5) =+(|+46/5|+|+26/5|)=(46/5+26/5)=72/5

ե) (-1 3/10) + (-1 1/10) =-(|-13/10|+|-11/10|)=-(13/10+11/10)=-24/10

զ) (-2/3) + (-2/9) =-(|-2/3|+|-2/9|)=-(2/3+2/9)=-8/9

2. Կատարիր տարբեր նշաններով ռացիոնալ թվերի գումարում.

ա) (+8) + (−4/5) = -(|+8|-|-4/5|)=-(8-4/5)=36/5

բ) (+1/4) + (-2/3) =-(|+1/4|-|-2/3|)=-(1/4-2/3)=-5/12

գ) (+5/8) + (-1/5) =-(|+5/8|-|-1/5|)=-(5/8-1/5)=17/40

դ) (+1/17) + (-9 10/17) = -(|+1/17|-|-163/17|)=-162/17

ե) (+18/8) + (-31/8) =-(|+18/8|-|-31/8|)=-(18/8-31/8)=-13/8

զ) (+1 1/25) + (−4/15) =-(|+26/25|-|-4/15)=290/375

3. Կիրառելով pq + mn = 𝑝⋅𝑛+𝑞⋅𝑚q⋅m բանաձևը, գտիր ռացիոնալ թվերի գումարը:

7/22 +(−1/35) = 223/770

4. Ո՞ր ռացիոնալ թիվն է 21/36-ով փոքր −18-ից:

21/36 < 18/36

5. Հաշվիր.

(−57/17) + (−33/17)=

Ընտրիր ճիշտ պատասխանները.

• 33/17 + (−57/17)
• −90/17
• 33/17 + 57/17
• −(|−57/17| + |−33/17|)
• 90/17
• −(33/17 + 57/17)